Etiket: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)

3-İŞ KAZALARI

Ramak Kala Olay: İş yerinde meydana gelen; çalışan, iş yeri ya da iş ekipmanını zarara uğratma potansiyeli olduğu hâlde zarara uğratmayan olay olarak tanımlanır. Ucuz atlatılan, kıl payı atlatılan olay olarak da adlandırılır. Ramak kala olayı 1-29-300 kuramı olarak da bilinen Heinrich Kaza Piramidi ile açıklanır. Buna göre meydana gelen her 300 ramak kala olayı (ucuz atlatma) 29 adet uzuv kayıplı veya ciddi yaralanmalı kazanın habercisidir ve bütün bunlar dikkate alınmazsa 1 adet ölümlü kaza kaçınılmaz demektir. Bu nedenle ramak kala olayları mutlaka dikkate alınmalı, araştırılmalı ve kayıt altına alınmalıdır.

Heinrich Kaza Piramidi

1-Domino Teorisi: Sanayi güvenliği ve kazaları önleme konusundaki çalışmaları ile tanınan Herbert W. Heinrich 1920’li yıllarda 75000 iş kazası raporunu inceleyerek Domino Teorisi olarak bilinen modeli ortaya koymuştur. En çok kabul gören teorilerden olan bu teoriye göre her kaza, kaza zinciri adı verilen beş ana nedenin art arda dizilmesi sonucu oluşur. Bu şartlardan biri gerçekleşmedikçe bir sonra gelen şart gerçekleşmeyeceği için kaza meydana gelmez ve zincir tamamlanmadıkça kaza ve yaralanma olmaz. Bu şartlar:
l- Doğa koşulları (insanın güçsüz olduğu durumlar)
ll- Kişisel eksiklikler
lll- Güvenliksiz durum ve güvenliksiz hareketler /davranışlar. Güvenliksiz davranışlar:
• İşi bilinçsiz yapmak,
• Dalgınlık ve dikkatsizlik
• Makine koruyucularını çıkarmak
• Güvenlikli çalışma talimatlarına uymamak
• Görevi dışında başka iş yapmak
• Çalışma disiplinine uymamak
• İşe uygun makine kullanmamak
• Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli bölge içinde bulunmak
• Uygun kişisel koruyucu donanımları (KKD) kullanmamak
• Makinelerin ehil ve yetkin olmayan kişiler tarafından kullanılması Güvenliksiz durumlar :
• İşe uygun çalışma talimatlarının bulunmaması
• Güvenliksiz ve sağlıksız çevre koşulları
• Elektrikli makinelerde topraklama kurallarına uyulmaması
• İşe uygun olmayan el aletlerinin kullanımı
• Periyodik kontrol ve testlerin yapılmaması
• Basınçlı kaplarda göstergelerin (manometre vb.) olmaması, arızalı olması
• Yüksekte çalışma ve/veya istifleme
• Açık bırakılan tehlikeli alanlar (çukurlar, menholler vb.)
• Uygunsuz işaretleme
• İş yeri tertip ve düzen eksikliği
• Koruyucusu olmayan makine ve tezgâhlar
• Parlayıcı, patlayıcı madde depolarının kilitli bulundurulmaması Makine ve tezgâhların çalışma alanlarındaki yerleşim düzeni, makinelerin birbirlerine olan uzaklıkları, ham maddelerin, yarı mamul maddelerin ve üretilen nihai ürünlerin depolanması, istiflenmesi, yükleme ve taşınmasında yapılan hatalar ve noksanlıklar ile iş yeri tertip ve düzen eksikliği de güvenliksiz durumların nedenidir ve bunların sonucunda da iş kazaları meydana gelmektedir.
lV-Kaza
V-Zarar (yaralanma, ölüm)

İş Kazası Tanımları

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO): Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınmamış olan, etrafa zarar verecek nitelikteki olaylardır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO): Önceden planlanmamış, çoğu kez kişisel yaralanmalara, makinelerin, araç ve gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olaydır. Dünya Sağlık Örgütü sağlığı sadece hastalık veya sakatlığın olmayışı değil, bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hâlidir, şeklinde tanımlamaktadır.

İş Kazalarının İncelenmesi: Ülkemizde iş kazaları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında incelenir.

Yapılan istatistiksel çalışmalara göre iş kazalarının:
– %88’i güvenliksiz hareket/davranışlardan,
-%10’u güvenliksiz durumlardan kaynaklanmaktadır.
-İş kazalarının %2’si ise önlenemez nedenler sonucu (kader, alın yazısı, vb.) meydana gelmektedir.
Sistemli ve bilimsel çalışmalar sonucunda iş kazalarının %98’i, meslek hastalıklarının %100’ü önlenebilir.

İş kazaları sonucunda meydana gelen maddi zararlar

1-Görünen(doğrudan)maddi zararlar: Acil yardım, ambülans hizmeti, tedavi, -Geçici veya sürekli iş göremezlik ve ölüm ödemeleri, -Kazalı ve yakınlarına ödenen tazminatlar ile sigorta tazminatlarıdır.

2-Görünmeyen maddi zararlar:
-Çalışılamayan sürelere ilişkin iş gücü ve üretim kaybı,
-Makinelerin hasarlanması veya elden çıkması sonucu tamir ve yenileme masrafları,
-İşletmenin veya fabrikanın tamamının ya da bir kısmının kullanılamaz hâle gelmesi,
-Aksayan üretimin telafisi için fazla mesai yapma zorunluluğu, mahkeme ve adli süreç masrafları,
-Ürün ve ham madde kayıpları,
-Çalışanlardaki moral bozukluğuna bağlı verim düşmesi,Yeni ve acemi çalışan istihdam zorunluluğu ve yetiştirilme maliyetleri ile işletmenin itibar kaybı ve zamanında mal teslimi yapılamaması nedeniyle müşteri kaybıdır.